Pomorski Thinkletter

Transformacja energetyczna to jedno z największych wyzwań naszych czasów – warunek walki z kryzysem klimatycznym, ale też budowania bezpieczeństwa, odporności gospodarczej i zdrowia publicznego. Dla Polski i jej regionów górniczych oznacza konieczność głębokiej przebudowy modelu rozwoju, która będzie trwała dekady i wymaga ogromnych nakładów. To proces, którego powodzenie zależy nie tylko od unijnych regulacji i finansowania, lecz także od tego, czy będziemy potrafili potraktować go jako szansę i zadbać o sprawiedliwość społeczną oraz zaangażowanie obywateli. 

Pomorze staje się sercem polskiej transformacji energetycznej – miejscem, gdzie powstanie pierwsza elektrownia jądrowa, gdzie zostaną zlokalizowane setki turbin offshore i największe w kraju magazyny energii. To tutaj kształcą się przyszłe kadry dla sektora nowoczesnych technologii i OZE, rozwijają innowacyjne technologie i rodzą nowe branże, które mogą zapewnić regionowi pozycję lidera w Europie Środkowej. 

Przez dekady europejski i polski system energetyczny opierał się na centralnym modelu – wielkoskalowych jednostkach wytwórczych, z których energia przesyłana była do odbiorców końcowych. Dziś model ten staje się nieaktualny, ponieważ otoczenie technologiczne, społeczne i klimatyczne wymusza zupełnie nowe podejście – zdecentralizowane, cyfrowe i odporne. 

Transformacja energetyczna to nie tylko kwestia technologii, ale przede wszystkim bezpieczeństwa – gospodarczego, społecznego i geopolitycznego. Polska, budując nową infrastrukturę gazową i przygotowując się do tworzenia krajowego systemu przesyłu wodoru, staje się aktywnym uczestnikiem europejskich przemian. Od powodzenia tych działań zależy nie tylko stabilność systemu energetycznego, lecz także konkurencyjność gospodarki i poczucie bezpieczeństwa obywateli. 

Transformacja energetyczna w Europie Środkowej to coś więcej niż odpowiedź na cele klimatyczne. W coraz większym stopniu powinna ona również zapewniać bezpieczeństwo, odporność i konkurencyjność gospodarek. Takie wyzwania jak konieczność odejścia od rosyjskich surowców, czy dekarbonizacja wymagają integracji, dialogu i współpracy z sąsiadami oraz regionalnych koalicji skoncentrowanych na poszczególnych, wspólnych interesach. Może to zwiększać przestrzeń dla pragmatycznego współkształtowania unijnych reguł gry. Tylko w ten sposób możliwe będzie połączenie interesów klimatycznych z narodowymi i regionalnymi priorytetami rozwojowymi oraz wypracowanie dopasowanego do nich i lokalnych uwarunkowań środkowoeuropejskiego modelu transformacji. 

Polska transformacja energetyczna nabiera tempa, a odnawialne źródła energii stają się istotnym elementem bezpieczeństwa kraju. W nadchodzących latach coraz większe znaczenie mogą zyskiwać hybrydowe projekty łączące wiatr, fotowoltaikę i magazyny energii. Choć bazują na źródłach zależnych od pogody, pozwalają zwiększyć stabilność całego systemu. W jaki sposób? Czy właśnie takie modele mogą wkrótce stać się standardem i fundamentem transformacji? 

Budowa elektrowni jądrowej to niezwykle ważny projekt infrastrukturalny, ale przede wszystkim strategiczna decyzja wyznaczająca kierunek rozwoju polskiej energetyki. Atom ma zapewnić stabilne źródło energii, które uzupełni rosnący udział OZE w miksie energetycznym. To inwestycja wzmacniająca bezpieczeństwo energetyczne państwa i gwarantująca przewidywalność dostaw w czasach geopolitycznej niepewności. Jednocześnie otworzy przestrzeń dla udziału krajowych firm i rozwoju nowych kompetencji technologicznych. Czy atom stanie się impulsem do modernizacji całej gospodarki? 

W obliczu rosnących napięć geopolitycznych energetyka stała się fundamentem bezpieczeństwa państwa. Polska, jeszcze niedawno uzależniona paliwowo od Rosji, musi dziś tworzyć system oparty na łączeniu różnych źródeł: atomu, OZE, wodoru oraz inwestować w rozwiązania podnoszące stabilność i elastyczność systemu: nowoczesne sieci przesyłowe, magazyny energii etc. Kluczowy jest pragmatyzm – równowaga między „czystością” energii, jej ceną i bezpieczeństwem dostaw – oraz świadomość, że konkurencyjnej energii potrzebujemy już teraz, a nie dopiero w połowie stulecia. Nowa infrastruktura powinna jednocześnie pełnić funkcję tarczy chroniącej gospodarkę i wzmacniającej pozycję Polski w regionie. Czy uda się nam pogodzić suwerenność z europejską solidarnością i stać się liderem transformacji w Europie Środkowo-Wschodniej? 

Transformacja energetyczna w Polsce staje się jednym z kluczowych wyzwań rozwojowych nadchodzących dekad. Jej powodzenie zależy od umiejętnego pogodzenia trzech celów: bezpieczeństwa dostaw energii, dekarbonizacji oraz zapewnienia akceptowalnych kosztów dla odbiorców. Wymaga to nie tylko inwestycji w OZE, atom i magazyny energii, lecz także (a raczej głównie) odpowiedzialnego i elastycznego zarządzania systemem i realistycznego podejścia do roli węgla i gazu w okresie przejściowym.