Strona główna – Kongres Obywatelski

19 X 2019 r. Centrum Nauki Kopernik, Warszawa

Nagrania audio i wideo z XIV KO

Polecane

dr Jan Szomburg

Prezes Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową, Inicjator Kongresu Obywatelskiego

Idea partnerskiego Pomorza

W ciągu mijającego 30‑lecia wolności skupialiśmy się na indywidualnym urządzaniu się i rywalizacji, zaniedbując nasze myślenie i działanie zbiorowe, nasze „MY”.

prof. Piotr Sztompka

Uniwersytet Jagielloński

Sześć fundamentów wspólnoty

Zaufanie, lojalność, wzajemność, solidarność, szacunek i sprawiedliwość – to zestaw elementarnych relacji moralnych, na których można budować relacje bardziej złożone, jak miłość, przyjaźń czy współpracę.

Wanda Traczyk-Stawska

strzelec łączniczka w Powstaniu Warszawskim

Czy można wyleczyć się z nienawiści?

Macie Państwo przed sobą świadectwo Pani Wandy Traczyk‑Stawskiej – strzelca łączniczki w Powstaniu Warszawskim.

Ku dojrzałej wspólnocie Polaków

Wanda Traczyk-Stawska

strzelec łączniczka w Powstaniu Warszawskim

Czy można wyleczyć się z nienawiści?

Macie Państwo przed sobą świadectwo Pani Wandy Traczyk‑Stawskiej – strzelca łączniczki w Powstaniu Warszawskim.

prof. Jerzy Bralczyk

językoznawca, profesor Uniwersytetu Warszawskiego

Jaki język do budowy wspólnoty Polaków?

Język polski – o ile zmierzymy się z jego organicznym, historycznie uwarunkowanym bagażem buntu – ma spory potencjał wspólnotowy.

Jacek Dukaj

pisarz

Co z podmiotowością i prawdą w erze postpiśmiennej?

Znajdujemy się w okresie przejściowym między erą pisma, a postpiśmienną erą bezpośredniego transferu przeżyć – przekonywał niedawno na łamach thinklettera Kongresu Obywatelskiego Jacek Dukaj.

Prof. Andrzej Tyszka

socjolog kultury, aksjolog

Jaka komunikacja dla budowania wspólnoty?

Wzajemna komunikacja może przybierać wiele różnych form – od pokojowych, przyjaznych, służących synergii, aż do konfrontacyjnych, wrogich, nienawistnych, zmierzających do wykluczenia.

dr Krzysztof Jedliński

psychoterapeuta i trener psychologiczny

Na co chorują dziś Polacy?

Czy Polakom potrzebna jest terapia narodowa? Najpierw trzeba zdiagnozować chorobę – jak się bowiem okazuje, cierpimy nie tylko na nasze „wrodzone” dolegliwości, takie jak zazdrość czy nadmierny indywidualizm, ale też na choroby „zakaźne”, które trawią również Zachodnioeuropejczyków czy Amerykanów.

prof. Jadwiga Puzynina

Zespół Etyki Słowa RJP PAN

Co oznacza dojrzała komunikacja?

To nie język może być dojrzały, lecz posługujący się nim ludzie.

wszystkie teksty

Jaka tożsamość Polaków?

prof. Włodzimierz Mędrzecki

historyk, Instytut Historii PAN

Istota polskości – odwieczny spór

Skłóceni i podzieleni żyjemy w dość powszechnym przekonaniu, że w przeszłości byliśmy zdolni do wypracowywania kompromisów i życia ze sobą w zgodzie.

prof. Jerzy Bartmiński

etnolingwista

Polska „pańska”, „chłopska” czy wspólna?

W ogólnonarodowej polskiej narracji tożsamościowej, zdominowanej przez etos szlachecko‑inteligencki, element chłopski jest niemal niezauważalny.

dr Andrzej Krajewski

historyk, publicysta

Historia Polski – prywata nie popłaca

Polska, jako kraj położony w najbardziej geopolitycznie niefortunnym miejscu Europy, powinna być z natury wyspecjalizowana w pragmatyzmie.

prof. Andrzej Nowak

Uniwersytet Jagielloński, Instytut Historii PAN

Polska nie jest czyjąś własnością, a naszym wspólnym dziedzictwem

Zamiast koncentrować się na budowie wspólnoty Polaków, wielu z nas funkcjonuje w swoich podwspólnotach.

Mirosław Taras

Wiceprezes Zarządu, PD Co.

Czas wyjść z naszych jaskiń

Polacy są trochę jak jaskiniowcy.

Prof. Andrzej Tyszka

socjolog kultury, aksjolog

O potrzebie ethosu obywatelskiego

Ethos wśród Polaków odnosi się bardziej do narodu niż do państwa, wznosząc na piedestał wzór Polaka‑patrioty.

wszystkie teksty

Edukacja do rozumienia siebie i świata

Wioletta Krzyżanowska

Dyrektorka Szkoły Podstawowej nr 323 w Warszawie

Od zaufania do dobrowolnych prac domowych

Każde dziecko ma inne potrzeby, talenty i zainteresowania.

Maria Mach

Dyrektor Biura Krajowego Funduszu na rzecz Dzieci

Jaka wiedza buduje wspólnotę?

„Cnota jest wiedzą” – to jedno z fundamentalnych twierdzeń leżących u podstaw współczesnego świata, które przypisuje się Sokratesowi.

prof. Andrzej Zybała

Szkoła Główna Handlowa

Pokazać uczniowi piękno myślenia

Rolą szkoły jest nie tylko przekazywanie uczniom wiedzy o świecie, ale też – a być może przede wszystkim – uczenie ich samodzielnego, krytycznego myślenia.

dr Jan Szomburg

Prezes Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową, Inicjator Kongresu Obywatelskiego

Edukacja do dojrzałości

Pytanie „do czego edukować”, które stawiamy na Kongresie Obywatelskim od lat, staje się dziś dramatycznie ważne.

Beata Szulc

pedagog, założycielka Chrześcijańskiej Fundacji Edukacji Montessori CHCEMY

Jak kształcić do dojrzałości?

Szkoła powinna wychowywać dzieci na dojrzałych obywateli.

wszystkie teksty

Druga transformacja polskiej gospodarki

Maciek Borówka

Prezes Zarządu, Tapptic Polska, Członek Zarządu, Tapptic SA

Na czym polega partnerstwo w biznesie?

W biznesie warto zachowywać się po partnersku nie tylko ze względów etycznych, lecz także stricte ekonomicznych.

prof. Mariusz Orłowski

Virginia Tech

Globalny wyścig o zachowanie podmiotowości

Stawka współczesnego globalnego wyścigu technologicznego wykracza daleko poza sferę ekonomii i geopolityki.

prof. Aleksander Nawrat

Politechnika Śląska

Przemysł 4.0 – kumulacja innowacji

Cyfryzacja procesów przemysłowych oraz biznesowych jest nieuchronna.

Jan Szomburg Jr.

Wiceprezes Zarządu, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową

Inni tracą, my zyskujemy

Po raz drugi od początku transformacji ustrojowej jesteśmy w Polsce świadkami dynamicznego awansu młodych talentów.

Luk Palmen

Prezes InnoCo Sp. z o.o.

Druga transformacja polskiej gospodarki

Kończy się dziś w Polsce era gospodarki intuicyjnej.

dr Piotr Koryś

Uniwersytet Warszawski

Czego uczy nas historia polskich wysiłków modernizacyjnych?

Od końca XVIII wieku podejmowane były na ziemiach polskich kolejne, nieudane i niedokończone próby modernizacji.

wszystkie teksty

Wartości i sens życia

Robert Firmhofer

Członek Rady Programowej Kongresu Obywatelskiego, Dyrektor Centrum Nauki Kopernik

Jak nie wpaść w sidła postprawdy?

Wielkim paradoksem współczesności jest to, że w dobie bezprecedensowego korzystania przez ludzkość ze zdobyczy nauki, która z samej swojej natury jest racjonalna i poszukuje prawdy, następuje odwrót w kierunku postprawdy.

prof. Jacek Piskozub

Instytut Oceanologii, PAN

Zmiany klimatyczne – jak wpłyną na nasze życie?

Minęły już czasy, gdy do problemu globalnego ocieplenia podchodziło się z przymrużeniem oka, traktując je jako fanaberię ekologów.

Luk Palmen

Prezes InnoCo Sp. z o.o.

Dlaczego wracamy do lokalności?

Coraz więcej ludzi zauważa dziś, że wysoka jakość życia nie musi się wiązać z posiadaniem przedmiotów, lecz z ich współużytkowaniem.

dr Joanna Remiszewska-Michalak

fizyk atmosfery

„Razem” dla klimatu

Świadomość zmian klimatu oraz ich konsekwencji jest na całym świecie coraz bardziej powszechna.

Stefan Dunin-Wąsowicz

Członek Zarządu Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi w Laskach

Nowe technologie dla nowej filozofii życia

Wchodzimy w erę gospodarki współdzielenia, gdzie wygoda korzystania z dóbr niweluje atrakcyjność ich posiadania.

Hanna Marlière

Dyrektor Zarządzająca Green Management Group Sp. z o.o.

Komfort ucieczki od pędzącego świata

Coraz więcej osób zamiast spędzać wakacje w wersji all‑inclusive w pięciogwiazdkowym hotelu, woli „wrócić” na łono natury.

wszystkie teksty

MYŚLI, KTÓRE INSPIRUJĄ

Słowa podzieliły rzeczywistość na „albo-albo”, ale moje żywe doświadczenie zawsze było „i-jedno-i-drugie”.

Richard Rohr, „Nagie teraz”

przejdź do tekstu Biblioteka myśli

Twórcza, innowacyjna, dwupółkulowa Polska

dr Jan Szomburg

Prezes Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową, Inicjator Kongresu Obywatelskiego

Polska dwupółkulowa drogą do rozwoju proinnowacyjnego

Rozwój gospodarczy można osiągać na wiele sposobów.

prof. Aleksander Nawrat

Politechnika Śląska

Rewolucja 4.0 – rewolucja interdyscyplinarności?

Esencją czwartej rewolucji przemysłowej jest interdyscyplinarność.

prof. Piotr Moncarz

Uniwersytet Stanforda

Dlaczego interdyscyplinarność?

Specjalizacji i interdyscyplinarności nie powinno się stawiać na jednej szali.

prof. Andrzej Białas

Uniwersytet Jagielloński

Dwie kultury

W polskim sektorze nauki możemy wyraźnie zaobserwować konflikt między gałęzią humanistyczną, a przyrodniczo‑techniczną – pomiędzy którymi istnieje wręcz przepaść.

prof. Tomasz Arciszewski

George Mason University

Epoka kreatywności i innowacyjności – co nas czeka?

Cywilizacja zachodnia wchodzi dziś w epokę kreatywności i innowacyjności.

prof. Mariusz Orłowski

Virginia Tech

Era integracji myślenia i kompetencji

Integracja różnych dziedzin, specjalizacji, kompetencji jest dziś kluczowym wyzwaniem, które stoi zarówno przed firmami, jak i całymi gospodarkami.

wszystkie teksty

Zrozumieć i docenić polską chłopskość

prof. Jerzy Bartmiński

etnolingwista

Polski pańsko‑chłopski dualizm – w poszukiwaniu syntezy

Zrozumienie naszych chłopskich korzeni i wykorzystanie ich potencjału stanowi kolejny krok do osiągnięcia przez nas, Polaków dojrzałości.

prof. Andrzej Leder

Kierownik Zespołu Filozofii Kultury, Instytut Filozofii i Socjologii PAN

Epopeja o zapomnianym wyzwoleniu

Gdy w 1918 roku konstytuowała się II Rzeczpospolita wielu mieszkańców polskich ziem przyjmowało to z większym lękiem niż radością.

prof. Cecylia Leszczyńska

Katedra Historii Gospodarczej, Wydział Nauk Ekonomicznych UW

O etosie chłopskim i jego znaczeniu we współczesnej Polsce

„Biednemu zawsze wiatr w oczy” – to powiedzenie doskonale definiuje historię polskich chłopów.

prof. Grzegorz Pyszczek

Akademia Pedagogiki Specjalnej

Dwa korzenie polskości – dwa sposoby komunikacji

Jedną z płaszczyzn różniących chłopów i inteligentów jest sposób komunikacji.

Wojciech Domosławski

publicysta, współpracownik Kongresu Obywatelskiego

Polski grzech pierworodny

„Polskim grzechem pierworodnym” było stworzenie systemu ekonomiczno‑prawnego traktującego chłopów – czyli de facto 90% społeczeństwa I Rzeczpospolitej – niemalże jak niewolników.

Stefan Widomski

były Wiceprezes Nokia Group

Etos chłopski źródłem sukcesu Finlandii

Fińskie społeczeństwo ma jeszcze bardziej postchłopski charakter od polskiego.

wszystkie teksty

Siła lokalności i regionalności

prof. Paweł Kubicki

Uniwersytet Jagielloński

Jakie „razem” w mieście?

Więzi społeczne, wspólnota pamięci oraz wspólnota wyzwań – te trzy czynniki w ogromnym stopniu wpływają na budowanie „razem” we współczesnych polskich miastach.

prof. Tomasz Zarycki

Uniwersytet Warszawski

Polski rdzeń tożsamościowy a regiony – pole gry

Czy nasz etos i tożsamość ogólnonarodowa pokrywają się z etosami i tożsamościami polskich regionów – np.

Marcin Skrzypek

Członek Rady Programowej Kongresu Obywatelskiego, Ośrodek "Brama Grodzka - Teatr NN"

Mądrość roju – dlaczego warto pielęgnować lokalność

Demontaż lokalności zaczyna się tam, gdzie przestaje opłacać się chodzenie pieszo.

Janusz Sepioł

architekt, historyk sztuki, Marszałek Województwa Małopolskiego w latach 2002‑2006

Małopolskie dziedzictwo kultury politycznej i administracyjnej

Historia Galicji jest najlepszym dowodem na to, jak bogate i różnorodne są polskie tradycje regionalne.

prof. Kazimierz Kozłowski

Uniwersytet Szczeciński

Tworzenie polskiego regionu na Pomorzu Zachodnim

Pomorze Zachodnie, choć należy do Polski dopiero od 1945 r.

prof. Tomasz Rakowski

Uniwersytet Warszawski

Niewidzialne fundamenty wspólnot lokalnych

Mieszkańcy polskich wsi są jedną z grup społecznych przedstawianych po 1989 r.

wszystkie teksty

Etosy brakującym ogniwem rozwoju

dr Jan Szomburg

Prezes Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową, Inicjator Kongresu Obywatelskiego

Etosy niedocenianym ogniwem rozwoju

Rozwój społeczno‑gospodarczy opiera się nie tylko na inwestycjach, tworzeniu instytucji i regulacji, wdrażaniu nowych technologii czy – wreszcie – realizowaniu woli politycznej.

prof. Andrzej Zybała

Szkoła Główna Handlowa

Dwa etosy inteligenckie

Na przestrzeni wieków wykształciły się w polskim społeczeństwie dwa etosy inteligenckie – obywatelsko‑oświeceniowy oraz narodowo‑konserwatywny.

Adam Talarowski

historyk

Etos rycerski – przeżytek czy punkt odniesienia?

Etos rycerski, choć utożsamiany ze średniowieczem, ma swoje znacznie głębsze, starożytne korzenie.

wszystkie teksty

Okiem Kongresowicza

Anna Olesiewicz

coach i terapeutka w trakcie szkolenia, Czas Się Dogadać

Czy potrzebujemy psychoedukacji w szkołach?

W szkole więcej czasu poświęcamy na omawianie tego, jak ktoś opisał rzeczywistość niż naukę tego, co my czujemy i jak my ją odbieramy.

Grzegorz Domosławski

sympatyk Kongresu Obywatelskiego

Jak wspólnie sprostać wyzwaniom współczesności?

Żyjemy dziś w czasach niepewności – jesteśmy świadkami zmian technologicznych, geopolitycznych czy społeczno-demograficznych, które kruszą obowiązujący od II wojny światowej globalny ład.

Adam Fularz

ekonomista

„Polskie Razem” – czy jeszcze istnieje?

Czy możemy dziś jeszcze mówić o wspólnocie Polaków, czy też rozpadła się ona bezpowrotnie na dziesiątki czy nawet setki mniejszych grup?

wszystkie teksty

Od zaufania do dobrowolnych prac domowych

Wioletta Krzyżanowska

Dyrektorka Szkoły Podstawowej nr 323 w Warszawie

Każde dziecko ma inne potrzeby, talenty i zainteresowania. Mimo to wymagania, jakie są stawiane w polskich szkołach, są zazwyczaj jednakowe dla wszystkich uczniów.

czytaj całość

„Razem” dla klimatu

dr Joanna Remiszewska-Michalak

fizyk atmosfery

Świadomość zmian klimatu oraz ich konsekwencji jest na całym świecie coraz bardziej powszechna. Duża w tym rola nauki, lecz jeszcze większa empirii - wszyscy doświadczamy ekstremów pogodowych, które wcześniej w takiej skali się nie zdarzały.

czytaj całość

Jaki język do budowy wspólnoty Polaków?

prof. Jerzy Bralczyk

językoznawca, profesor Uniwersytetu Warszawskiego

Język polski – o ile zmierzymy się z jego organicznym, historycznie uwarunkowanym bagażem buntu – ma spory potencjał wspólnotowy. Mamy obfitość zdrobnień czy też naturalną skłonność do autoironii, absurdu. Tym wszystkim możemy zaznaczać pewien dystans do świata, ale i budować wspólnotę.

czytaj całość

wszystkie teksty