Kongres Obywatelski

Precyzyjne określenie roli regionów oraz sformułowanie ogólnych zasad nowej polityki regionalnej jeszcze przed wejściem do Unii Europejskiej dało Polsce znaczącą przewagę w realizacji zadań rozwojowych. Niestety od połowy drugiej dekady XXI wieku obserwujemy centralistyczne zapędy w zarządzaniu politykami publicznymi na poziomie zarówno krajowym, jak i europejskim. W tych okolicznościach potrzebne jest opracowanie nowej formuły współpracy rządu i samorządów wojewódzkich na rzecz rozwiązywania problemów oraz wykorzystania potencjałów poszczególnych regionów. W jakim kierunku powinna zmierzać nowa filozofia krajowej polityki regionalnej?

Jak przeprowadzić efektywną i sprawiedliwą transformację energetyczną w Polsce? Należy zwiększyć kreacyjną rolę samorządów województw, nadając im realne kompetencje planowania energetycznego. Odpowiednio skoordynowana, uwzględniająca wewnątrzregionalne zróżnicowanie decentralizacja pozwoli uporać się z takimi wyzwaniami, jak: zmiana klimatu, rosnący deficyt energii czy zagrożenie utraty bezpieczeństwa energetycznego. Niezbędne jest także określenie przez rząd jednoznacznego kierunku i rytmu transformacji energetycznej państwa. Jakie konkretnie zmiany kompetencyjne, finansowe i legislacyjne wprowadzić? Dlaczego tak ważne jest silne powiązanie polityki energetycznej z polityką przestrzenną? Jak skutecznie zwiększyć rolę regionów w tych procesach?

Skuteczność polskich regionów w wypełnianiu zadań europejskiej polityki spójności jest godna podziwu. Silny, sprawczy i kompetentny samorząd wojewódzki stanowi niepodważalny atut naszego kraju. To szczególnie cenne przymioty wobec strukturalnych zmian Unii Europejskiej, u progu których obecnie stoimy. Mając na uwadze nowe uwarunkowania, należy gruntownie zastanowić się nad tym, jaki los czeka regiony i jak może zmienić się ich rola w najbliższej przyszłości. Czy nadal będą ważnym ogniwem procesu utrzymywania spójności europejskiej? A może czeka je przedefiniowanie swojej pozycji w wieloszczeblowym systemie zarządzania publicznego? I wreszcie – jak korzystnie zarządzić regionalnym potencjałem, aby stał się siłą napędową Polski?

Polska mierzy się obecnie z szeregiem wyzwań rozwojowych. Na pierwszy plan wysuwają się niekorzystne trendy demograficzne. Jednocześnie rosnąca rola dużych metropolii i postępująca suburbanizacja pogłębiają różnice między szybko rozwijającymi się centrami a regionami pozostającymi w tyle. W takiej sytuacji polityka regionalna zyskuje kluczowe znaczenie w dążeniu do równomiernego rozwoju kraju. Powinna mieć ona na celu przeciwdziałanie marginalizacji, a także wykorzystywanie potencjału drzemiącego w wielu ośrodkach o różnej skali i funkcjach. Jak stworzyć dogodne warunki życia dla mieszkańców? Jak zapewnić stabilny wzrost gospodarczy w całej Polsce, a szczególnie w miastach o średniej i małej wielkości? Czy policentryczna struktura naszego kraju może być w tym pomocna? Jakie działania w tym zakresie podejmuje Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej?