Teksty Pomorskiego Thinklettera

Choć regionalne fundusze rozwoju są instytucjami stosunkowo młodymi w polskiej rzeczywistości prawnej i administracyjnej, możemy obserwować, jak dynamicznie rośnie ich rola i wpływ na faktyczną realizację polityk regionalnych. Z jakiego rodzaju hamulcami rozwojowymi mierzą się obecnie RFR? Co powinno się zmienić na gruncie prawa krajowego i unijnego, aby ich funkcjonowanie stało się jeszcze bardziej efektywne?

Współpracując z jednostkami samorządu terytorialnego przy tworzeniu strategii i programów, ciągle można jeszcze obserwować tendencję do silosowego wykonywania zadań. Niektórzy pracownicy dokładnie znają prawo oraz swój zakres obowiązków w odniesieniu do poszczególnych przepisów i wyłącznie na tym się skupiają. Do 2020 roku takie podejście nie stanowiło problemu, jednak w świetle obecnych problemów i wyzwań natury społeczno­‑politycznej, ekologicznej czy technologicznej, dotychczasowe działania wymagać będą kompleksowego podejścia. Jakie wyzwania są najpilniejsze i najistotniejsze dla samorządów? Jakie kierunki zmian warto poddać pogłębionej, wieloaspektowej dyskusji? Jak zwiększyć adaptacyjność i odporność lokalnych społeczności?

Stoimy dziś, jako społeczeństwo, przed wieloma wyzwaniami, którym musimy sprostać dla dobra przyszłych pokoleń. Lepsze jutro zależy od nas wszystkich, dlatego musimy połączyć siły. W tym celu warto zastanowić się nad samorządem przyszłości. Co jest jego istotą? Jakie drogi do niego prowadzą? Czy można wykorzystać do tego doświadczenie wspólnego pokonywania codziennych wyzwań?

Społeczne zaufanie do samorządów lokalnych przez lata bazowało na tzw. micie założycielskim o doskonale przeprowadzonej transformacji, który w dzisiejszych realiach coraz bardziej traci na swej wartości oraz aktualności. Potrzebny jest nowy sposób patrzenia na samorządy i samorządność, wolny od przeszłych tęsknot i fantazmatów, a w zamian – skupiony na realnych wyzwaniach, które czekają tuż za rogiem. Jak poprawić sposób inwestowania samorządu? Jak zapewnić mu większą autonomię? Co zrobić, by był bardziej obywatelski?

Nowe otwarcie w samorządach jest potrzebne nie dlatego, że stary model rozwoju znudził nas, tylko dlatego, że był to model wymyślony dla rzeczywistości, której już nie ma. Świat trwale utracił stabilność i przestały w nim działać „stare dobre rozwiązania”. Pojawiły się zupełnie nowe wyzwania. Samorządy muszą od nowa odpowiedzieć sobie dziś na dwa fundamentalne pytania. Po pierwsze – czym dzisiaj, w warunkach turbulentnego świata, jest rozwój lokalny? I po drugie – jaka samorządność jest potrzebna dla sensownej realizacji tego (na nowo rozumianego) rozwoju?