Teksty Pomorskiego Thinklettera

Transformacja energetyczna stanowi obecnie jeden z ważniejszych priorytetów rozwojowych Polski. Z wagi tego wyzwania doskonale zdaje sobie sprawę województwo pomorskie, które systematycznie zwiększa swoją samowystarczalność energetyczną, inwestując w nowe źródła energii, jak np. morskie farmy wiatrowe czy pierwszą w Polsce elektrownię jądrową. Przykład Pomorza pokazuje, że przemiana sektora energetycznego niesie za sobą nie tylko szereg wyzwań, ale i potencjał istotnego wzrostu gospodarczego. Jaki kierunek nadać działaniom rozwojowym w dobie rosnących wymagań dotyczących zero- lub niskoemisyjności? W jaki sposób wzmocnić rolę samorządów w zarządzaniu transformacją energetyczną? Jakie inspiracje przynosi w tym zakresie województwo pomorskie?

Jak usprawnić funkcjonowanie regionów, aby właściwie odpowiadały na wyzwania przyszłości? Konieczne jest przede wszystkim nadanie im większej sprawczości poprzez wprowadzenie odpowiednich mechanizmów finansowych i przeniesienie niektórych kompetencji na poziom samorządowy. Jeśli pójdzie za tym zapewnienie odpowiednich zasobów kadrowych i finansowych, to podejmowanie decyzji stanie się szybsze, a zarządzanie środkami publicznymi sprawniejsze. W ten sposób będziemy mieli szansę lepiej dopasować w polskich regionach politykę rozwojową do dynamicznych zmian.

W przestrzeni publicznej, zwłaszcza na forum Unii Europejskiej, coraz częściej pojawiają się głosy o konieczności recentralizacji niektórych działań prowadzonych w ramach polityki spójności. Tymczasem centralne zarządzanie nie przyniosło społeczeństwom ani korzystnych doświadczeń, ani pozytywnych efektów. Powinniśmy zatem dążyć do jak najszybszego odwrócenia tego niebezpiecznego trendu. To właśnie zaufanie regionom jest rozwiązaniem. Należy postawić na ich zróżnicowany i duży potencjał, wszechstronne doświadczenia, często zaskakujące umiejętności, wysoką jakość kapitału ludzkiego – jednego z ważniejszych czynników sprawnego i efektywnego funkcjonowania – oraz otwartość na to, co nowe i pożyteczne.

Tylko dobrze zorganizowana Polska, efektywnie wykorzystująca wszystkie swoje zasoby, będzie w stanie sprostać turbulentnemu i transformującemu się światu. Centrum zarządzania naszym państwem będzie musiało mocniej skoncentrować się na utrzymaniu jego pozycji w dynamicznym środowisku międzynarodowym oraz wzmocnieniu odporności na zagrożenia. Będzie także musiało w większym stopniu delegować odpowiedzialność za bieżące administrowanie oraz działania prorozwojowe na inne szczeble zarządzania. Niedocenionym ogniwem siły naszego kraju są samorządy regionalne. W powszechnej świadomości łączone są one raczej ze sprawną dystrybucją środków unijnych aniżeli z rolą kreatora rozwoju. Tymczasem w trakcie ponad 25-letniego funkcjonowania regiony wykształciły całą paletę funkcji, ról i potencjałów, które – choć często niedostrzegane – są niezwykle ważne wobec wyzwań przyszłości.

Tematem przewodnim regionalnego Forum Strategicznego zorganizowanego w ramach XIX Kongresu Obywatelskiego było „nowe otwarcie”. Na czym powinno ono polegać? Dlaczego tak bardzo go dziś potrzebujemy? W jaki sposób dostosować wielopoziomowe zarządzanie państwem do współczesnych uwarunkowań, wyzwań, wstrząsów i kryzysów? Dlaczego regiony powinny być nieodłącznym elementem efektywnej polityki rozwoju Polski? Na te oraz inne pytania starali się odpowiedzieć eksperci i praktycy regionalnej samorządności, w ramach sześciu zróżnicowanych debat XIX Kongresu Obywatelskiego.